De werk-privé balans: een stil drama dat onze samenleving ontwricht

Het begint klein. Een gemiste ouderavond omdat de werkdeadline belangrijker was. Een telefoontje tijdens het avondeten, want ‘het is echt even dringend’. Een mantelzorger die na een lange werkdag zichzelf voorbijloopt. Het probleem van de werk-privé balans sluipt langzaam binnen, tot het een allesomvattend monster wordt dat gezinnen verscheurt, levens verwoest en uiteindelijk de samenleving zelf ondermijnt.

De stille sluipmoordenaar

Werk-privé balans is geen luxeprobleem. Het is een sluipmoordenaar die niet alleen individuen treft, maar ook onze sociale cohesie, onze economie en ons welzijn. Het is tijd dat we stoppen met het behandelen van dit thema als een HR-agendapunt en het erkennen als een crisis die iedereen raakt. Een basisschoolleraar vertelt in tranen hoe hij zichzelf iedere dag opraapt om weer voor de klas te staan, terwijl hij ’s nachts wakker ligt van zorgen over zijn eigen kinderen. Een jonge professional die hard werkt om te presteren, terwijl haar lichaam haar waarschuwt met paniekaanvallen. Een verpleegkundige die na haar avonddienst niet meer weet hoe ze de zorg voor haar ouders volhoudt. Dit zijn geen uitzonderingen. Het zijn de stille verhalen van mensen om ons heen. De buurvrouw, je collega, misschien jijzelf. Volgens onderzoek van TNO voelt 1 op de 6 werknemers zich chronisch overbelast. Ze geven aan dat het onvermogen om werk en privé in balans te houden niet alleen stress veroorzaakt, maar ook gevoelens van falen en isolatie. Het probleem? Niemand durft het hardop te zeggen. Want klagen voelt als zwakte, terwijl doorgaan de norm is.

Hoe het is gekomen, hoe balans uit ons leven verdween

Werk geeft ons inkomen, structuur en waardering. Maar in de afgelopen decennia zijn de grenzen tussen werk en privé volledig vervaagd:

• Mantelzorgers trekken aan het kortste eind: Eén op de vier werkenden combineert mantelzorg met werk. Het gevolg? Fysieke en mentale uitputting.
• Digitalisering berooft ons van rust: Technologie maakt constant werken mogelijk, maar haalt ons uit onze privélevens.
• Sociale druk maakt ons stil: Vooral in sectoren als zorg en onderwijs zitten werknemers vast in een systeem waarin de werkdruk te hoog is en de waardering te laag.

Wat het ons kost: de prijs van een gebroken evenwicht

De gevolgen zijn allesbehalve abstract:

• Onze gezondheid: Chronische stress veroorzaakt burn-outs, slapeloosheid en zelfs hart- en vaatziekten.
• Onze gezinnen: Ouders die overbelast thuiskomen, partners die uit elkaar groeien, kinderen die opgroeien zonder échte aandacht.
• Onze gemeenschap: Minder vrijwilligers, meer eenzaamheid. Sociale verbanden worden uitgehold door werkdruk.
• Onze economie: Jaarlijks kosten werkgerelateerde uitval en stress de Nederlandse samenleving meer dan 3 miljard euro.

Het is tijd voor reflectie: Waarom laten we dit gebeuren?

De kern van het probleem ligt niet bij de werknemer die niet ‘nee’ kan zeggen, of de werkgever die ‘altijd bereikbaar’ als normaal beschouwt. Het probleem zit in een samenleving die waarde koppelt aan prestaties, en niet aan aanwezigheid, verbinding of rust. We zijn zo gewend geraakt aan ‘druk zijn’ dat we vergeten zijn hoe het voelt om écht te leven.

Wanneer was de laatste keer dat je zonder schuldgevoel een hele middag vrij nam? Dat je een werktelefoon uit durfde te zetten, zonder angst voor de gevolgen? Voor de meeste mensen voelt dat als een onhaalbare luxe.

Het is tijd voor (positieve) actie; de nationale week van de werk-privé balans van 20-24 januari 2025

Deze week is niet bedoeld als symbolische campagne. Het is bedoeld om de stilte te doorbreken en iedereen – van ouders tot werkgevers, van beleidsmakers tot jongeren – wakker te schudden. Want dit gaat niet over ‘je grenzen leren stellen’ of een cursus mindfulness. Dit gaat over de vraag wat voor samenleving we willen zijn.

Wat kun je doen?

Kijk om je heen: Zie je de mensen die worstelen, maar zwijgen? Vraag hoe het écht met ze gaat. Soms kan een simpel gesprek een verschil maken. Durf de dialoog aan te gaan

Werkgevers, maak werk-privé balans bespreekbaar. Niet als beleid, maar als gesprek. Erken dat je werknemers mensen zijn met dromen, angsten en verantwoordelijkheden buiten het werk.

Vraag jezelf af: waar ligt mijn prioriteit? Je kunt altijd meer werken. Maar wie zit er over tien jaar nog naast je aan tafel? Welke herinneringen bouw je op met je kinderen, je vrienden, je partner?

Mijn oproep: doe mee met je organisatie en je collega’s

De vraag is niet of we aandacht moeten besteden aan werk-privé balans. De vraag is waarom we het niet al veel eerder hebben gedaan. Als we niets doen, raken we nog meer mensen kwijt. Niet alleen aan burn-out, maar ook aan vervreemding, eenzaamheid en fysieke aftakeling. De Week van de Werk-Privé Balans is een wake-up call voor ons allemaal. Het vraagt ons om stil te staan bij wat er écht toe doet. Het daagt ons uit om onze waarden te herzien en actie te ondernemen – voor onszelf, voor elkaar, voor de samenleving. De tijd van wegkijken is voorbij. Het is tijd om de balans terug te brengen. En daar kunnen we geen dag langer mee wachten. Dus begin 2025 gelijk goed en durf aandacht te schenken aan dit belangrijke onderwerp, laat je inspireren of volg elke dag of een van de vijf dagen een mini workshop /congres en kijk op de speciale website 

• maandag 20 januari: werkende ouders
• dinsdag 21 januari: priveproblemen op de werkvloer, do’s, don’s, beleid en tips voor werkgevers
• woensdag 22 januari: beleid voor werkgevers m.b.t werkende ouders
• donderdag 23 januari; hybride (samen)werken verbinding
• vrijdag 24 januari; altijd “aan” staan

Samengevat; We (Career & Live en Career & Kids)  nodigen alle stakeholders die te maken hebben met het brede thema werk-privé balans uit om actief mee te doen aan de nationale Week van de werk-prive Balans:werkgevers, werknemers, beleidsmakers en con-collega organisaties. Alle activiteiten kunnen GRATIS op deze website worden geplaatst, het heeft geen commercieel tintje. We doen dit vanuit betrokkenheid met het thema werk-privé balansen omdat het volgens ons echt tijd is om hier op nationaal niveau aandacht aan te besteden: samen staan we sterk. Doen jullie mee? Meld de activiteiten die je wilt gaan doen en wij plaatsen het gratis met info en doorlink op deze website. Ken je experts of organisaties die absoluut essentieel zijn en een mooi steentje kunnen bijdragen (b.v. d.m.v. een activiteit, een white-paper of als spreker), attendeer hen dan gelijk op dit initiatief of meld het ons. Inspiratie nodig om zelf iets te organiseren of het thema op een andere manier bespreek baar te maken (serieus of met een humorvol tintje), mail ons en we nemen gelijk contact op.

Annemie Webers

directeur Career & Live BV en mede initiatiefnemer van de week van de werk-privé balans